Με την έκρηξη της επανάστασης του 1821, το λιμάνι της Σύρου, λόγω τις γαλλικής προστασίας της έναντι της Υψηλής Πύλης , έγινε το ασφαλέστερο καταφύγιο στο ταραγμένο Αιγαίο. Δεκάδες χιλιάδες πρόσφυγες από την Χίο, Σμύρνη, Μικρά Ασία, Ρόδο, Ψαρά και Σάμο βρήκαν ασφαλές καταφύγιο στο νησί. Με την επάνοδο στην ομαλότητα 1830, το λιμάνι της Σύρου έγινε κέντρο του διαμετακομιστικού εμπορίου της Ανατολικής Μεσογείου.

Μαζί με το εμπόριο αναπτύχθηκαν οι βιοτεχνίες, η ναυτιλία και τα δημόσια έργα μετατρέποντάς τη σε μια πόλη-κόσμημα, με έντονους ρυθμούς ζωής, αρχιτεκτονικά μεγαλεία, αλλά και πνευματική ελευθερία με την ίδρυση σχολείων, συλλόγων και θεάτρων. Ως το 1860, η Σύρος ήταν το πρώτο εμπορικό λιμάνι της Ελλάδας.

Τούτοι οι άνθρωποι θαρρείς είχανε βάλει στοίχημα το ακατόρθωτο: σ’ έναν εγκαταλειμμένο λιμνιώνα να φτιάξουν μέσα σε λίγα χρόνια από το μηδέν την πιο όμορφη καινούργια πόλη στον κόσμο. Και ήταν προφανές: το στοίχημα το ‘χανε κερδισμένο.